Wzmacniacz jest urządzeniem, które pozwala na słuchanie głośnej muzyki, likwidując przy tym wszelkie zakłócenia. Jak sama nazwa wskazuje, wzmacnia on moc i pracuje w paśmie akustycznym, które mieści się w granicach od 16 Hz do 22 kHz. Dzięki niemu możemy wzmocnić sygnały analogowe lub cyfrowe o niewielkiej mocy, które pochodzą z odtwarzaczy, mikrofonów czy pozostałych urządzeń. Jaki zatem wzmacniacz wybrać dla siebie?
Istotne parametry
Każde urządzenie posiada pewne cechy, na które warto zwrócić uwagę przy zakupie. W przypadku wzmacniaczy są to:
- pasmo przenoszenia,
- charakterystyka częstotliwości,
- stosunek sygnału do szumu,
- poziom zniekształceń,
- dynamika sygnału,
- współczynnik tłumienia,
- maksymalna moc znamionowa RMS,
- maksymalna moc muzyczna oraz obciążalność wyjścia.
Ważne jest to ile watów będzie miał nasz wzmacniacz, to z kolei zależne jest od powierzchni nagłaśniania oraz naszego budżetu. Powinniśmy dobierać tego typu urządzenie w taki sposób, by nie musiał on pracować na granicy swoich możliwości. Jeśli potrzebujemy 2 kW mocy potrzebne nam będzie urządzenie o mocy od 2 do 4 kW. Zwróćmy także uwagę na obudowę wzmacniacza – nie decydujmy się na sprzęt, który posiada wytłoczki plastikowe lub bardzo cienką blachę. Wzmacniacz powinien mieć trwałą i porządną obudowę, która jest starannie wykonana i odporna na uszkodzenia mechaniczne.
Każdy wzmacniacz posiada na obudowie wiele kontrolek, do najważniejszych zaliczamy:
- Diodę Protect – informuje nas o ewentualnej awarii wzmacniacza, jej zaświecenie mówi nam o odłączeniu kolumn głośnikowych i ich ochronie przed spaleniem.
- Diodę Clip – mówi o przesterowaniu, czyli przekroczeniu znamionowej mocy wyjściowej, które możemy rozpoznać po charakterystycznym trzeszczeniu.
- Diodę Power – informująca nas o tym, czy wzmacniacz jest włączony czy też nie.
- Diodę Przeciążenie – mamy z nią do czynienia wyłącznie w polskich wzmacniaczach, jej zapalenie się sygnalizuje przekroczenie dopuszczalnego prądu wyjściowego wzmacniacza.
Na wzmacniaczu powinien również znajdować się wskaźnik wysterowania, czyli linijka diodowa lub analogowa wskazówka, zazwyczaj wyskalowany jest w dB i jeśli wskazuje 10dB oznacza to, że moc jest dziesięciokrotnie mniejsza od mocy znamionowej.
Klasy wzmacniaczy
Wzmacniacze możemy podzielić według ich klasy, które oznaczone są literami od A do T, gdzie A określa sprzęt, dla których sygnał wzmacniany jest przez jedną lampę bądź tranzystor. Tego typu wzmacniacz posiada sprawność na poziomie od 10 do 25 procent.
Klasa B natomiast to wzmacniacze przeciwsobne, w których pół sygnału wzmacniane jest przez jedną lampę bądź tranzystor, który pracuje w płaskiej części swojej charakterystyki, natomiast drugie pół sygnału wzmacnia inna lampa lub tranzystor. Jego sprawność wynosi aż 78 procent, najczęściej wykorzystuje się je przy sprzętach estradowych.
Istnieje również klasa AA, która określa sposób budowy urządzenia: tutaj następuje połączenie wzmacniacza klasy A o małej mocy ze wzmacniaczem klasy B o większej mocy, są ze sobą połączone specjalnym mostkiem, co daje nam pracę wzmacniacza o mniejszej mocy przy niewielkich sygnałach, a przy większych – pracę wzmacniacza o większej mocy. Klasa ta jednak posiada niskie zniekształcenia nieliniowe i bardzo małe przesunięcia fazowe.
Kolejna jest klasa C, która określa wzmacniacze wykorzystujące całą szerokość charakterystyki, w tym także nieliniową. Sprzęty te dają dużą moc, jednak mają wysokie zniekształcenia. Z kolei sprzęt klasy D używany jest w technice audio o wysokiej sprawności energetycznej, są też nazwane wzmacniaczami cyfrowymi, ich sprawność wynosi około 95 procent
Klasy E, F, S to wzmacniacze rezonansowe, nie są powszechnie używane w technice audio, klasa G to wzmacniacze z napięciem zasilania stopnia wyjściowego, które jest płynnie zmieniane od ½ do prawie maksymalnego napięcia zasilacza danego wzmacniacza. Klasa H to rozwinięcie klasy G i są to wzmacniacze, gdzie napięcie zasilania stopnia wyjściowego jest przełączane w zależności od zaistniałej sytuacji, między dwoma lub trzeba różnymi napięciami zasilacza danego wzmacniacza. Wzmacniacze klasy H są więc wykorzystywane do nagłośnień profesjonalnych.
Kolejną i zarazem ostatnią klasą jest klas T, czyli wzmacniacze impulsowe, w których stopień wyjściowy, zawierający tranzystory Mosfet, jest również sterowany przebiegiem prostokątnym. Tutaj częstotliwość impulsów nie jest stała i zmienia się między 50 kHz a 1,5 MHz. Częstotliwość oraz wypełnienie wzmacniacza jest tu wyznaczane poprzez skomplikowane cyfrowe układy elektroniczne, według złożonych algorytmów. Niedoskonałości dźwięku, które istnieją we wzmacniaczach klasy T są odpowiednio kompensowane. Sprzęt ten charakteryzuje się lepszą liniowością, a sprawność energetyczna waha się od 80 do 92 procent.
Ceny wzmacniaczy
Ciężko określić ile powinien kosztować dobrej jakości wzmacniacz, ponieważ wszystko zależne jest od naszych wymagań oraz możliwości. Najtańsze modele znajdziemy za około 300 złotych, jednak nie ma co spodziewać się po nich niesamowitych możliwości. Jeśli chcemy zainwestować w dobrej jakości sprzęt, który spełni nasze oczekiwania musimy liczyć się z wydatkiem ponad 1000 złotych.
